نقدی بر کتابهای درسی دانشگاهی رشته علوم تربیتی در ایران

هدف پژوهش حاضر، نقد و شناسایی قوت و ضعف کتابهای درسی دانشگاهی رشته علوم تربیتی کشور است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتواست. جامعه آماری شامل کلیه کتب درسی علوم تربیتی در حال تدریس دانشگاههای کشور است که80 کتاب پرکاربرد به شیوة نمونه گیری هدفمند برای نمونه انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری داده ها چک لیست (فرم) نقد کتب درسی دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی است که روایی آن از طریق روایی محتوایی و پایایی آن از طریق اجرای آن در 20 کتاب درسی و براساس آلفای کرونباخ برابر با 88/0 برآورد شده است. برای انجام نقد، هرکتاب توسط دو استاد متخصص، نقد و با تلفیق نظرات آنها، پاسخهای سؤالات به دو صورت کمّی و کیفی استخراج شده است. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش هولستی و در بخش کمّی از رویکرد «تحلیل محتوای کمّی» رایف، لیسی و فیکو استفاده شده است. براساس یافته های پژوهش، مهم ترین نقاط قوت کتابهای درسی در بخش شکلی و محتوایی، مواردی چون سلیس و قابل فهم بودن نگارش اثر، رعایت قواعد ویرایشی و نگارشی و معادل سازی مناسب و استفاده از اصطلاحات تخصصی است؛ و از مهم ترین نقاط ضعف آنها در همین بخشها می توان به داشتن غلطهای چاپی، نامناسب بودن طرح جلد، صحافی و کیفیت چاپ، و استفاده نکردن از ابزارهای علمی، و تطابق نداشتن با سرفصلهای شورای عالی ‏برنامه‏ریزی اشاره کرد.